Giá dầu Nhật Bản tăng vọt do lệnh trừng phạt Nga, thế giới chỉ tăng nhẹ: Tác động của khủng hoảng năng lượng toàn cầu

8,5% tăng giá chỉ trong một tuần - đó là "cú sốc" mà thị trường dầu mỏ Nhật Bản đang trải qua, trong khi giá dầu thế giới chỉ tăng khiêm tốn 1-1,8%. Bạn có biết rằng một người lái xe taxi tại Tokyo giờ đây phải trả 87-89 USD cho một thùng dầu, cao hơn 6-7 USD so với giá thế giới? Đây chính là hậu quả trực tiếp từ các lệnh trừng phạt mới của Mỹ nhắm vào ngành dầu mỏ Nga và chiến dịch tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine.

Thật khó để tưởng tượng khi chi phí xăng dầu tăng đột biến như vậy trong vài tháng, ảnh hưởng trực tiếp lên cuộc sống của hàng triệu người Nhật và cả chúng ta. Liệu đây có phải là khởi đầu của một cuộc khủng hoảng năng lượng mới? Và tại sao thị trường dầu mỏ lại "tách đôi" một cách kịch tính như vậy?

Nhật Bản: Khi 3,8% nguồn cung dầu Nga trở thành "giọt nước tràn ly"

Để hiểu rõ cuộc khủng hoảng này, chúng ta cần nhìn vào một con số tưởng chừng nhỏ bé: 3,8%. Đó chính là tỷ lệ dầu thô mà Nhật Bản nhập khẩu từ Nga - tương đương 115.000 thùng/ngày trong tổng nhu cầu 3,05 triệu thùng/ngày.

Con số này có vẻ không đáng kể, nhưng trong thị trường năng lượng căng thẳng hiện tại, nó lại trở thành "giọt nước tràn ly". Tại sao? Bởi vì Nhật Bản phải nhập khẩu tới 95% nhu cầu dầu thô, và giờ đây phải cạnh tranh gay gắt với hai "ông lớn" tiêu thụ dầu Nga là Trung Quốc (1,6 triệu thùng/ngày) và Ấn Độ (1,4 triệu thùng/ngày) - những quốc gia đang tận dụng tối đa dầu Nga giá rẻ.

Ông Yamamoto Kenji, một tài xế taxi 52 tuổi tại Tokyo chia sẻ: "Chi phí nhiên liệu của tôi đã tăng 25% chỉ trong tháng qua. Tôi phải tăng giá cước để trang trải, nhưng khách hàng cũng bắt đầu phàn nàn. Đây là lần đầu tiên trong 20 năm làm nghề tôi cảm thấy lo lắng như vậy."

Cấu trúc nhập khẩu dầu thô của Nhật Bản theo số liệu METI mới nhất:

• Trung Đông: 88% (Saudi Arabia 32%, UAE 25%, Kuwait 18%, Qatar 13%)
• Nga: 3,8% (115.000 thùng/ngày)
• Các nước khác: 8,2% (Malaysia, Brunei, Australia)

Lệnh trừng phạt dầu Nga: "Đòn phủ đầu" từ Washington

Nguyên nhân chính tạo ra "cơn sốt" giá dầu này đến từ chiến lược mới của Mỹ: mở rộng "danh sách đen" lên 50-70 công ty dầu khí Nga, bao gồm những "siêu tập đoàn" như Lukoil (sản xuất 1,7 triệu thùng/ngày) và Gazprom Neft (1,3 triệu thùng/ngày).

Đặc biệt nguy hiểm là "lệnh trừng phạt thứ cấp" - bất kỳ ai giao dịch với các công ty Nga bị cấm cũng sẽ bị trừng phạt. Điều này tạo ra "hiệu ứng ớn lạnh" khiến các công ty vận chuyển, bảo hiểm, ngân hàng từ chối làm ăn với dầu Nga, dù không bị cấm trực tiếp.

Con số đáng sợ: Nga hiện sản xuất 11,3 triệu thùng dầu thô/ngày, chiếm 11% tổng sản lượng toàn cầu (103 triệu thùng/ngày). Nếu nguồn cung này bị cắt nghiêm trọng, thị trường sẽ thiếu hụt 2-3 triệu thùng/ngày - đủ để đẩy giá dầu lên mức "điên rồ".

Tiến sĩ Nakamura Akira, chuyên gia năng lượng tại Đại học Tokyo nhận định: "Đây không chỉ là chiến tranh kinh tế mà còn là cuộc tái định hình bản đồ năng lượng toàn cầu. Nhật Bản đang trở thành 'con tin' của cuộc đối đầu địa chính trị này."

Ukraine tấn công hạ tầng: Khi chiến tranh "bốc cháy" cả ngành dầu khí

Trong khi Mỹ siết chặt vòng kim cô kinh tế, Ukraine đã leo thang sang "tấn công trực diện" cơ sở hạ tầng. Tháng 8, lực lượng Ukraine thực hiện 18 cuộc tấn công drone và tên lửa vào tim mạch của ngành dầu khí Nga.

Thiệt hại "khủng khiếp": nhà máy lọn dầu Ryazan - "siêu nhà máy" 17 triệu tấn/năm - buộc dừng hoạt động 3-4 tuần. Cùng với đó là Novokuibyshevsk (7 triệu tấn/năm) và Syzran (6 triệu tấn/năm).

Kết quả? Ukraine đã "tê liệt" 800.000-1 triệu thùng/ngày công suất lọc dầu Nga - tương đương 20-25% năng lực của nước này. Hậu quả là Nga lần đầu tiên trong 30 năm qua phải nhập khẩu xăng từ Belarus và Kazakhstan!

"Hiệu ứng domino" tại châu Á: Khi Nhật Bản "hắt hơi", cả khu vực "cảm lạnh"

Cơn "khát dầu" tại Nhật Bản đang lan như "hiệu ứng domino" khắp châu Á:

• Hàn Quốc: giá dầu tăng 4,2% trong tuần qua
• Singapore: tăng 3,8%
• Thái Lan: tăng 3,1%

Đồng tiền yếu càng làm tình hình trầm trọng hơn:

• Yen Nhật mất giá 12% trong 6 tháng qua
• Won Hàn Quốc mất 8%