Năng suất lao động trong kỷ nguyên AI: Cơ hội hay ảo tưởng?

Trong khi 30 tỷ USD đã được cam kết đầu tư vào các trung tâm dữ liệu AI tại Singapore, Thái Lan và Malaysia chỉ riêng trong nửa đầu năm 2024, thì chỉ 23% các tổ chức Đông Nam Á thực sự có khả năng "biến đổi" trong việc áp dụng AI. Con số này phản ánh một thực tế: khoảng cách giữa kỳ vọng về trí tuệ nhân tạo và khả năng tận dụng thực tế của nó để thúc đẩy năng suất lao động đang rộng hơn chúng ta tưởng.

Là một người đã trải qua gần một thập kỷ quan sát hành vi thị trường và giờ đây theo dõi sát sao những chuyển biến tài chính, tôi nhận thấy AI đang tạo ra một hiện tượng tương tự như những đợt "bong bóng" công nghệ trước đây: nhiều tiềm năng, nhưng việc hiện thực hóa lại phức tạp hơn nhiều.

Thực tế đằng sau con số 71%

Theo khảo sát mới nhất của McKinsey, 71% tổ chức đang sử dụng AI sinh tạo thường xuyên ít nhất trong một chức năng kinh doanh, tăng từ 65% đầu năm 2024. Nghe có vẻ ấn tượng, nhưng khi đi sâu vào chi tiết, bức tranh lại khác hẳn.

Nghiên cứu của Boston Consulting Group cho thấy 74% doanh nghiệp vẫn chưa thể tạo ra giá trị rõ ràng từ AI. Chỉ 4% đạt được khả năng AI tiên tiến trên nhiều chức năng và tạo ra giá trị đáng kể. Tại Đông Nam Á, con số này còn thấp hơn nữa.

Câu chuyện thực tế tôi quan sát được từ các doanh nghiệp trong khu vực: nhiều công ty "sử dụng AI" chỉ đơn thuần là triển khai chatbot cơ bản hoặc sử dụng các công cụ có sẵn như ChatGPT trong một số bộ phận. Điều này khác xa với việc tích hợp AI vào quy trình cốt lõi để thực sự tăng năng suất.

Những doanh nghiệp thực sự thành công làm gì khác?

Theo báo cáo e-Conomy SEA 2024, 7 trong 10 tổ chức Đông Nam Á báo cáo ROI tích cực từ AI sinh tạo trong vòng 12 tháng triển khai. Tuy nhiên, những con số này chủ yếu đến từ nhóm doanh nghiệp dẫn đầu - những người đã sẵn sàng đầu tư và thay đổi căn bản.

Các doanh nghiệp dẫn đầu về AI đầu tư gấp đôi vào nhân sự, triển khai gấp đôi số lượng giải pháp AI và kỳ vọng tăng trưởng doanh thu từ AI cao hơn 60% so với các công ty khác. Quan trọng hơn, họ tuân theo quy tắc 10-20-70: 10% nguồn lực cho thuật toán, 20% cho công nghệ và dữ liệu, 70% cho con người và quy trình.

Điều này phù hợp với những gì tôi quan sát từ góc độ marketing: các doanh nghiệp thành công với AI không phải là những người có công nghệ tốt nhất, mà là những người hiểu rõ nhất cách tích hợp AI vào văn hóa và quy trình làm việc.

Thách thức đặc thù tại Đông Nam Á

Thị trường Đông Nam Á đối mặt với những thách thức riêng biệt:

Khoảng cách kỹ năng số: Trong khi Singapore dẫn đầu về mức độ trưởng thành AI, các doanh nghiệp tại Thái Lan và Malaysia vẫn đang ở giai đoạn đầu đến giữa của quá trình áp dụng. Sự chênh lệch này tạo ra những thách thức về nhân lực và kinh nghiệm triển khai.